De vierheid op ikonen van Jezus als leraar
Jezus is de leraar van de weg
naar het eeuwige leven van de geest.
Volkeren die in de Oudheid leefden, waren diep doordrongen van het feit dat het leven op aarde afhankelijk was van de kringloop der jaargetijden, van lente, zomer, herfst en winter; van geboorte, groei naar volwassenheid, dan ouderdom en dood, waarna het leven in de lente weer opnieuw begon; dus van de eeuwige kringloop van het leven. Door die kringloop in de natuur en de oogst die daarmee samenhing, kwam er voedsel op aarde om dieren en mensen te voeden, en zo het bestaan op aarde te bestendigen.
Die levenbrengende kringloop van lente, zomer, herfst en winter werd weergegeven door een alom voorkomend zinnebeeld: het 'zonnewiel' in de vorm van het gelijkbenige, 'Griekse' kruis. Dat kruis kwam op zichzelf voor of bevond zich in een cirkel of vierkant, al dan niet met vier stippen in de vier hoeken van het kruis voor de zonnestanden in de vier jaargetijden of met de zon in het midden en vier stippen daar omheen, vaak met meerdere versieringen:
＋ ⁜ ᰽ ✳︎ ※ ⸭ ⁘ ⁙ ⸬ ◇ ◻︎︎ ⊞ ☒ ⨁ ⨂ ✠ ❖
Dat zonnewiel is door vroegere volgelingen van de god Tammuz - die de god van de vier jaargetijden was en in het Oosten wijd verbreid werd aanbeden - in het christendom opgenomen als een zinnebeeld voor geboorte, leraarschap, terechtstelling én wederopstanding van Jezus. Ook dat werd door het zonnewiel weergegeven, werd door de gelovigen in de nieuwe godsdienst meegenomen en verscheen daardoor op vooral Oosterse ikonen.
Het zonnewiel als de natuurlijke viereenheid van het Griekse kruis is een juist zinnebeeld om héél Jezus' leven weer te geven (terwijl het Latijnse kruis - een door mensen bedacht martelwerktuig - alleen de terechtstelling en de dood toont).
De zonnewiel-ikonen zijn verbonden met Jezus' leraarschap: op de ikonen maakt hij met de ene hand het belerende gebaar, met de andere hand toont hij zijn leerboek en in zijn uitstraling is de afkorting van zijn opstanding te zien: O ω N. Dit is een verkorte weergave van het Griekse 'o oon ho on': "Ik ben die ik ben" of "Hij die is": met andere woorden JHWH, Jahweh, God (zie Johannes 1:1-4). Daardoor is Jezus de pantokrator, de albeheerser, koning en overwinnaar van de dood, en daardoor verwerver van het eeuwige leven - drie onderwerpen waar de Oosters christelijke kerken altijd de nadruk op hebben gelegd!
De leerlingen, die Jezus zélf hadden meegemaakt (in tegenstelling tot Paulus), zagen hem als goddelijke leraar en noemden hem 'rabbi', dat is: godsdienstleraar. Zijn terechtstelling was voor hen een hevige schok, die zij zo snel mogelijk trachtten te vergeten toen de vreugde over zijn opstanding en daarna het neerdalen van Gods heilige geest over hen kwam.
De volgende ikonen (een kleine greep uit een zeer groot aantal) laten het verband zien tussen Jezus, zijn leerboek en leraarschap, en de altijd aanwezige vierheid in de vorm van het zonnewiel:
zinnebeeld van het eeuwige leven van de geest, dat Jezus als leraar verkondigde.
1 Mandylion uit Novgorod
'Mandylion' betekent 'doek' in het Grieks. Het toont het gelaat van Christus en er wordt van gezegd, dat het 'niet met handen is gemaakt' ('archeiropoietos').
Jezus geschilderd in een cirkel en een vierkant.
De benen van het gelijkbenige kruis zijn hier met een dubbele lijn getekend; op andere ikonen met een enkele lijn of ook wel met een enkele en een dubbele lijn.
'Mandylion' betekent 'doek' in het Grieks. Het toont het gelaat van Christus en er wordt van gezegd, dat het 'niet met handen is gemaakt' ('archeiropoietos').
Jezus geschilderd in een cirkel en een vierkant.
De benen van het gelijkbenige kruis zijn hier met een dubbele lijn getekend; op andere ikonen met een enkele lijn of ook wel met een enkele en een dubbele lijn.
2 Mandylion uit Servië
Op de benen van het Griekse kruis in Jezus' aureool staan op de plaatsen waar anders de letters O ω N staan met de betekenis 'Hij, die Is' of 'Hij die doet Zijn': Jahweh (God) hier een rode stip, wellicht een aanduiding voor de zon, waar Jezus ook mee werd vereenzelvigd.
Op de benen van het Griekse kruis in Jezus' aureool staan op de plaatsen waar anders de letters O ω N staan met de betekenis 'Hij, die Is' of 'Hij die doet Zijn': Jahweh (God) hier een rode stip, wellicht een aanduiding voor de zon, waar Jezus ook mee werd vereenzelvigd.
3 Catacomben in Rome, 4e eeuw
In de catacomben in Rome in de 4e eeuw werd Jezus in een vierkant en in een rechtopstaand hekje # uitgebeeld en met de Griekse hoofdletters A en O (Alfa en Omega) aangeduid.
Jezus' afbeelding is op het rechtopstaande # aangebracht; in zijn aureool bevond zich geen gelijkbenig kruis.
In de vierkanten zonnen met ieder zeven stralen.
In de catacomben in Rome in de 4e eeuw werd Jezus in een vierkant en in een rechtopstaand hekje # uitgebeeld en met de Griekse hoofdletters A en O (Alfa en Omega) aangeduid.
Jezus' afbeelding is op het rechtopstaande # aangebracht; in zijn aureool bevond zich geen gelijkbenig kruis.
In de vierkanten zonnen met ieder zeven stralen.
4 Muurschildering uit een koptische kerk
Jezus in een cirkel en in een vierkant.
Op de bladzijden van de Bijbel de hoofdletters Alfa en Omega.
Bij vergroting lijken er in het gelijkbenige kruis 'ouroboros' (staarteters) te zijn aangebracht, teken van eeuwig leven.
Handgebaar met twee vingers omhoog betekent: geestelijke leer (een vinger: wereldse leer). Voor een zegenend gebaar werd Jezus' hele hand afgebeeld.
Jezus in een cirkel en in een vierkant.
Op de bladzijden van de Bijbel de hoofdletters Alfa en Omega.
Bij vergroting lijken er in het gelijkbenige kruis 'ouroboros' (staarteters) te zijn aangebracht, teken van eeuwig leven.
Handgebaar met twee vingers omhoog betekent: geestelijke leer (een vinger: wereldse leer). Voor een zegenend gebaar werd Jezus' hele hand afgebeeld.
5 Ikoon uit de Broodvermenigvuldigings-kerk in Tabgha (Grieks Heptapegon), aan het Meer van Galilea.
Op de voorkant van de Bijbel staat een gelijkbenig kruis (in een cirkel en een vierkant); ook in Jezus' aureool is een gelijkbenig kruis getekend. M.a.w.: Jezus' leer wordt door het gelijkbenige kruis in een cirkel en een vierkant gekenmerkt.
Handgebaar met twee vingers omhoog: geestelijke leer. De hand wijst op de leer in het boek.
Op de voorkant van de Bijbel staat een gelijkbenig kruis (in een cirkel en een vierkant); ook in Jezus' aureool is een gelijkbenig kruis getekend. M.a.w.: Jezus' leer wordt door het gelijkbenige kruis in een cirkel en een vierkant gekenmerkt.Handgebaar met twee vingers omhoog: geestelijke leer. De hand wijst op de leer in het boek.
6 Gebedstafeltje
Er staat een schoolvoorbeeld van een zonnewiel ⁜ boven Jezus' hoofd, samen met IC XC: Iesous Xristos; Jezus zelf bevindt zich in een gulden ellips (beantwoordt aan de gulden snede) en maakt met beide handen het belerende gebaar. Op zijn kleed twee zonnewielen.
In de hoeken vier bloemen met ieder vier blaadjes (zijn leer in de vier evangeliën?).
Er staat een schoolvoorbeeld van een zonnewiel ⁜ boven Jezus' hoofd, samen met IC XC: Iesous Xristos; Jezus zelf bevindt zich in een gulden ellips (beantwoordt aan de gulden snede) en maakt met beide handen het belerende gebaar. Op zijn kleed twee zonnewielen.
In de hoeken vier bloemen met ieder vier blaadjes (zijn leer in de vier evangeliën?).
7 Ikoon uit de Protatonkerk op de berg Athos, Griekenland, 13e eeuw.
In het gelijkbenige kruis op de plaats van de letters O ω N zonnewielen in de vorm van vier kleinere ruiten die samen een grotere ruit (op een hoek staand vierkant) vormen met er omheen vier witte stippen. M.a.w.: de naam O ω N komt overeen met het zonnewiel.
In het gelijkbenige kruis op de plaats van de letters O ω N zonnewielen in de vorm van vier kleinere ruiten die samen een grotere ruit (op een hoek staand vierkant) vormen met er omheen vier witte stippen. M.a.w.: de naam O ω N komt overeen met het zonnewiel.
8 Een Russisch ikoon; daarin is vaak alleen Jezus geschilderd - om hem heen is het oppervlak ingelegd met kostbare versieringen. Op de plaats van O ω N zonnewielen. De symmetrie van de versieringen in de hoeken van het kruis wijzen erop, dat het om een gelijkbenig kruis gaat, het onderste been is onzichtbaar.
De tekst luidt: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!" (Joh. 14-6)
De tekst luidt: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!" (Joh. 14-6)
9 Christos Pantokrator: Christus 'Albeheerser', de Almachtige, God.
In de hoeken van het gelijkbenige kruis vier engelen; de symmetrie ervan wijst op de onzichtbaarheid van het onderste been.
De zonnewielen op het kruis worden op het boek herhaald, zij het in een andere vorm. De hand toont het belerende gebaar en wijst op de leer in het boek.
In de hoeken van het gelijkbenige kruis vier engelen; de symmetrie ervan wijst op de onzichtbaarheid van het onderste been.
De zonnewielen op het kruis worden op het boek herhaald, zij het in een andere vorm. De hand toont het belerende gebaar en wijst op de leer in het boek.
10 Russisch ikoon - Jezus de leraar, Christus Pantokrator
Op dit ikoon bevinden de letters O ω N zich ín de drie zonnewielen, een volledige gelijkstelling van de naam van Jezus met de betekenis van het zonnewiel.
Op dit ikoon bevinden de letters O ω N zich ín de drie zonnewielen, een volledige gelijkstelling van de naam van Jezus met de betekenis van het zonnewiel.
11 Russisch ikoon - 'Jezus brengt vrede op aarde'
Op de drie zichtbare benen van het gelijkbenige kruis wordt de vierheid ervan herhaald.
Zijn linkerhand op het boek met zijn leer, met zijn rechterhand het belerende gebaar.
Op de drie zichtbare benen van het gelijkbenige kruis wordt de vierheid ervan herhaald.
Zijn linkerhand op het boek met zijn leer, met zijn rechterhand het belerende gebaar.
12 Russisch ikoon - de zonnewielen met (half)edelstenen
Zijn aureool is bezet met ruiten, de achtergrond met cirkels.
In de beide kleine vierkantjes onderaan zijn naam: IC XC Ièsous Xristos
Zijn aureool is bezet met ruiten, de achtergrond met cirkels.
In de beide kleine vierkantjes onderaan zijn naam: IC XC Ièsous Xristos
13 Ikoon uit Noord-Rusland - Christus Pantokrator
De tekst luidt: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!"
Op de plaats van de letters O ω N bevinden zich drie ruitvormige zonnewielen.
De beide randen van het gelijkbenige kruis zijn op gelijke wijze versierd met vierkanten en met viertallen stippen.
De tekst luidt: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!"
Op de plaats van de letters O ω N bevinden zich drie ruitvormige zonnewielen.
De beide randen van het gelijkbenige kruis zijn op gelijke wijze versierd met vierkanten en met viertallen stippen.
14 Het Russische ikoon: Christus Pantokrator
De versiering in de vier hoeken van het kruis wijst op het onzichtbare, onderste been.
Op de achtergrond: vierkanten en ruiten in een.
Tekst: Ik ben het licht voor de wereld. Wie Mij volgt, loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft (Joh. 8:12).
De versiering in de vier hoeken van het kruis wijst op het onzichtbare, onderste been.
Op de achtergrond: vierkanten en ruiten in een.
Tekst: Ik ben het licht voor de wereld. Wie Mij volgt, loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft (Joh. 8:12).
15 Ikoon uit de School van Moskou
De voorkant van de Bijbel toont een zonnewiel in het midden met daar omheen een viertal andere.
De voorkant van de Bijbel toont een zonnewiel in het midden met daar omheen een viertal andere.
16 Ikoon uit het Hilandar-klooster, Athos, Griekenland
Jezus heeft alleen een aureool en de aanduiding van zijn naam IC XC, Ièsous Xristos.
Op de Bijbel in het midden is een zonnewiel, dat zelf ook weer is opgenomen in twee andere zonnewielen. Jezus maakt als geestelijke leraar het belerende gebaar met twee vingers.
Jezus heeft alleen een aureool en de aanduiding van zijn naam IC XC, Ièsous Xristos.
Op de Bijbel in het midden is een zonnewiel, dat zelf ook weer is opgenomen in twee andere zonnewielen. Jezus maakt als geestelijke leraar het belerende gebaar met twee vingers.
17 Jezus als leraar met in zijn uitstraling (aureool) alleen een Grieks, gelijkbenig kruis; de beide kenmerken die op alle ikonen is te zien.
De tekst is: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!" (Joh. 14-6)
De tekst is: "Ik ben de weg, de waarheid en het leven!" (Joh. 14-6)
18 Jezus als Christos Pantokrator (Hosios Loukas klooster, Boeotia, Griekenland) met op zijn leer in de als vierkant weergegeven Bijbel een zonnewiel.
19 Ikoon uit de Sinaï, 16e eeuw
Op de Bijbel het teken van het zonnewiel en het belerende gebaar van Jezus.
Zijn aureool is nog vaag te zien.
Op de Bijbel het teken van het zonnewiel en het belerende gebaar van Jezus.
Zijn aureool is nog vaag te zien.
20 Jezus' gedaanteverwisseling op de berg Tabor in Galilea; in het St Catharina-klooster. Zichtbaar zijn Jezus' aureool (hoofd) met vierbenig kruis en mandorla (lichaam) met achtbenig kruis. Zijn aureool staat ook temidden van de portretten van zijn leerlingen en daar is het kruis duidelijk als vierbenig zichtbaar.
Zowel Jezus, Mozes als Elia maken het belerende gebaar, worden als leraren afgebeeld.
Zowel Jezus, Mozes als Elia maken het belerende gebaar, worden als leraren afgebeeld.
21 Mozaïek in de San Vitali-basiliek (gebouwd 537-545)
De twee engelen houden een achtstralig sterteken ✳︎ vast, de ✕ van Christos en de ＋ van het gelijkbenige kruis in een. Daaronder de I van Iesous en de X van Christos samengevoegd tot een zesspakig kruis.
De twee engelen houden een achtstralig sterteken ✳︎ vast, de ✕ van Christos en de ＋ van het gelijkbenige kruis in een. Daaronder de I van Iesous en de X van Christos samengevoegd tot een zesspakig kruis.
22 Mozaïek Christos Pantokrator
Op drie van de benen van het kruis zonnewielen.
Op drie van de benen van het kruis zonnewielen.
23 Jezus als Griekse priester
Zijn hoofddeksel verbeeldt de uitstraling van zijn kruinchakra, waarin drie zonnewielen zichtbaar zijn. De Bijbel in de ene hand, het belerende teken met de andere hand.
Op zijn sierband Griekse kruizen, op zijn kleed vierkanten met daarin gelijkbenige kruizen.
Zijn hoofddeksel verbeeldt de uitstraling van zijn kruinchakra, waarin drie zonnewielen zichtbaar zijn. De Bijbel in de ene hand, het belerende teken met de andere hand.
Op zijn sierband Griekse kruizen, op zijn kleed vierkanten met daarin gelijkbenige kruizen.
24 Mozaïek in de Hagia Sophia (1453), voorstellende Jezus als leraar in de kerk, met op de Bijbel het Griekse, gelijkbenige kruis als zonnewiel, met witte stippen versierd.Hier zijn de vier hoeken gebruikt om nadruk te geven.
25 Jakobus, met op zijn kleed de veel voorkomende vierkanten met daarin een gelijkbenig kruis.
Op zijn sierband (stola) Griekse kruizen, waarvan de vertikale as langer is dan de horizontale. Op de Bijbel een viertallig zonnewiel.
Op zijn sierband (stola) Griekse kruizen, waarvan de vertikale as langer is dan de horizontale. Op de Bijbel een viertallig zonnewiel.
26 Polykarpos, bisschop van Smyrna (107-155)
Op zijn sierband (stola) Griekse kruizen, waarvan de vertikale as langer is dan de horizontale: de levensboom. Op de Bijbel, de leer van Jezus, een viertallig zonnewiel.
Op zijn sierband (stola) Griekse kruizen, waarvan de vertikale as langer is dan de horizontale: de levensboom. Op de Bijbel, de leer van Jezus, een viertallig zonnewiel.
27 Raam Keulse Dom en Ethiopisch kruis
Er is een overeen-komst met Polykar-pos Bijbel, het Ethiopische kruis en het kruis bovenin een raam in de Keulse Dom uit 1248.
De Ethiopische Kerk behoort tot de Oriëntaals Orthodoxe Kerken die zich na het Concilie van Chalcedon in 541 afscheidden vanwege de twee-naturenleer, die zij verwierpen. Desondanks bleef de overeekomst tussen de gelijkbenige kruisen bestaan.
In het midden van het Ethiopische kruis bevindt zich een afbeelding van Maria met haar kind Jezus.
Er is een overeen-komst met Polykar-pos Bijbel, het Ethiopische kruis en het kruis bovenin een raam in de Keulse Dom uit 1248.De Ethiopische Kerk behoort tot de Oriëntaals Orthodoxe Kerken die zich na het Concilie van Chalcedon in 541 afscheidden vanwege de twee-naturenleer, die zij verwierpen. Desondanks bleef de overeekomst tussen de gelijkbenige kruisen bestaan.
In het midden van het Ethiopische kruis bevindt zich een afbeelding van Maria met haar kind Jezus.
28 Ireneüs, bisschop van Lyon (2e eeuw)
Zijn Bijbel, de leer van Jezus, is van een aantal viertallen in een vierhoek voorzien.
Zijn Bijbel, de leer van Jezus, is van een aantal viertallen in een vierhoek voorzien.
29 Cyrillus, bisschop van Jeruzalem (4e eeuw)
Op het kruis op zijn stola is een ruit met gelijkbenig kruis te zien, samen met 2x vier punten: de vier jaargetijden, waar-door het een zonne-wiel is; daardoor geeft het grote kruis de levensboom weer.
De gestileerde blaadjes zijn tot het uiterste verkleind.
Op het kruis op zijn stola is een ruit met gelijkbenig kruis te zien, samen met 2x vier punten: de vier jaargetijden, waar-door het een zonne-wiel is; daardoor geeft het grote kruis de levensboom weer.De gestileerde blaadjes zijn tot het uiterste verkleind.
30 Johannes Chrysostomos (ca. 345-407)
Aartsbisschop van Constantinopel, samen met Sint Gregorius van Nazianze en Basilius de Grote een van de voornaamste kerkvaders van het Oosten.
Hij wordt be-schouwd als een van de indrukwekkend-ste predikanten in de christelijke oud-heid. Zijn liturgie is nog steeds in gebruik.
Zonnewielen werden op allerlei kunstzinnige wijzen weergegeven.
Aartsbisschop van Constantinopel, samen met Sint Gregorius van Nazianze en Basilius de Grote een van de voornaamste kerkvaders van het Oosten.
Hij wordt be-schouwd als een van de indrukwekkend-ste predikanten in de christelijke oud-heid. Zijn liturgie is nog steeds in gebruik.Zonnewielen werden op allerlei kunstzinnige wijzen weergegeven.
31 Paus Leo de Grote (†461), kerkleraar
Schreef een brief over het vraagstuk of Jezus zowel een goddelijke als menselijke natuur had. Dit stuk werd op het Conc. van Chalcedon (451) uitgeroepen tot de 'twee-naturenleer' van Christus. De Oriëntaals Orthodoxe kerken scheidden zich toen af.
Op zijn sierband Griekse kruisen en op de achtergrond in een vierkant. Op zijn Bijbel twee zonnewielen in de vorm van ✳︎ sterren in een cirkel en vierkant.
Schreef een brief over het vraagstuk of Jezus zowel een goddelijke als menselijke natuur had. Dit stuk werd op het Conc. van Chalcedon (451) uitgeroepen tot de 'twee-naturenleer' van Christus. De Oriëntaals Orthodoxe kerken scheidden zich toen af.
Op zijn sierband Griekse kruisen en op de achtergrond in een vierkant. Op zijn Bijbel twee zonnewielen in de vorm van ✳︎ sterren in een cirkel en vierkant.
32 Jacob da'Srug (Jacob van Srug 451-521)
Een heilige uit de Syrisch-Orthodoxe kerk, 'de Harp van de Heilige Geest', 'de Citer van de Orthodoxe kerk', stond bekend om zijn preken in versvorm. Hij wees de 'tweenaturen-leer' van het concilie van Chalcedon af en met hem de Oriëntaalse Kerken.
Het gelijkbenige kruis in de vorm van een zonnewiel komt meerdere keren voor. Op dat kruis zeven punten en zeven heeft de betekenis: heilige leer. Op zijn staf een gelijkbenig kruis en zijn staf betekent de verbinding tussen hemel en aarde.
Een heilige uit de Syrisch-Orthodoxe kerk, 'de Harp van de Heilige Geest', 'de Citer van de Orthodoxe kerk', stond bekend om zijn preken in versvorm. Hij wees de 'tweenaturen-leer' van het concilie van Chalcedon af en met hem de Oriëntaalse Kerken.
Het gelijkbenige kruis in de vorm van een zonnewiel komt meerdere keren voor. Op dat kruis zeven punten en zeven heeft de betekenis: heilige leer. Op zijn staf een gelijkbenig kruis en zijn staf betekent de verbinding tussen hemel en aarde.
33 Paus Gregorius de Grote (590-604)
Hij behoort samen met Augustinus, Ambrosius en Hiëronymus tot de Grote Kerkvaders van het Westen. Hij schreef moraal-theologische werken. Zijn hand maakt het belerende gebaar met twee vingers.
Zijn staf verbindt hemel en aarde. Zijn kleed is bezet met vierkanten met daarin het gelijkbenige kruis: het zonnewiel.
De heilige geest (duif) geeft hem zijn leer in zijn oor in.
Hij behoort samen met Augustinus, Ambrosius en Hiëronymus tot de Grote Kerkvaders van het Westen. Hij schreef moraal-theologische werken. Zijn hand maakt het belerende gebaar met twee vingers.
Zijn staf verbindt hemel en aarde. Zijn kleed is bezet met vierkanten met daarin het gelijkbenige kruis: het zonnewiel.
De heilige geest (duif) geeft hem zijn leer in zijn oor in.
34 Gregorios Palamas (1296-1359)
Hij was een Griekse theoloog en geestelijke uit de laat-Byzantijnse tijd, monnik van de berg Athos en later aartsbisschop van Thessaloniki. Hij verdedigde de hesychas-tische spiritualiteit (het Jezus-gebed), het ongeschapen karakter van het licht van de Transfiguratie en het onderscheid tussen God als geest en zijn vermogens: de goddelijke wil, goddelijke genade, enz.
Op zijn Bijbel en op zijn kleed meerdere zonnewielen ⨁ en Levensbomen op zijn stola. Hij maakt als leraar het belerende gebaar.
Hij was een Griekse theoloog en geestelijke uit de laat-Byzantijnse tijd, monnik van de berg Athos en later aartsbisschop van Thessaloniki. Hij verdedigde de hesychas-tische spiritualiteit (het Jezus-gebed), het ongeschapen karakter van het licht van de Transfiguratie en het onderscheid tussen God als geest en zijn vermogens: de goddelijke wil, goddelijke genade, enz.
Op zijn Bijbel en op zijn kleed meerdere zonnewielen ⨁ en Levensbomen op zijn stola. Hij maakt als leraar het belerende gebaar.
Jezus' leven wordt gekenmerkt door zijn geboorte, belering, terechtstelling en mondt uit in zijn opstanding. Die had hij zelf ook voorspeld en die bevestigt zijn daaraan voorafgaande leer.
Zijn opstanding maakte op zijn leerlingen zo'n overweldigende indruk, dat zij hun verbijstering om zijn terechtstelling vergaten en er ongewapend en met gevaar voor eigen leven op uittrokken, om zijn leer van het eeuwige leven aan de nog onwetende mensheid te gaan verkondigen.
In de Oosterse kerken ligt de nadruk daardoor op zijn leer en opstanding, doordat die kerken zijn gesticht door Jezus leerlingen, die Jezus zélf hadden meegemaakt en voor wie de terechtstelling een pijnlijke gebeurtenis is geweest, terwijl zij juist de vreugde hebben meegemaakt door Jezus' leer te vernemen, gevolgd door zijn opstanding, die zijn leer bevestigde!
Paulus voerde in het Westen echter het 'paulinische' christendom in. Hij had Jezus' volgelingen vervolgd en voelde daar een ernstige wroeging over, waardoor bij hem de nadruk kwam te liggen op schuldgevoelens en daardoor op de vergeving door Jezus' zelfoffer. Dat schuldgevoel werd versterkt door Augustinus' leerstuk over de zogenaamde 'erfzonde', dat ook werd veroorzaakt door zijn schuldgevoel vanwege zijn losbandige jeugd. Dat alles werd later nog eens versterkt door Bernardus van Clairveaux, die na de kruistochten de nadruk legde op het lijden van Jezus aan het 'kruis'.
In het Westen staat daardoor het 'kruis' in het middelpunt en het schuldgevoel vanwege de voor ons lijdende Christus; in het Oosten ligt de nadruk op de vreugde van Jezus' leer en zijn opstanding!
terug naar de viereenheid
terug naar het weblog
^