Ons heelal is als Goudlokjes pap: niet te warm of koud
De Volkskrant, 7 oktober 2006
Door Martijn van Calmthout
In de jaren veertig van de vorige eeuw worstelde de Britse astrofysicus Fred Hoyle met een raadsel. De koolstofatomen waarmee alle levende wezens zijn opgebouwd, horen eigenlijk nauwelijks te bestaan, wist hij ...
Koolstof ontstaat namelijk in sterren, als drie heliumkernen in een fusiereactie versmelten. Maar de kans daarop is miniem, omdat drie heliumkernen veel meer wegen dan één koolstofkern.
Tenzij, aldus nog steeds Hoyle, koolstof van nature een extra tijdelijke aangeslagen toestand bezit die wel overeenkomt met de massa van drie heliumkernen. Kort daarop werd die in het laboratorium inderdaad aangetoond.
In zijn nieuwe boek The Goldilocks Enigma haalt de Brits-Australische fysicus en schrijver Paul Davies het raadsel van het koolstof niet voor niets aan. Het is een van de vele voorbeelden van fysische grootheden of wetten, die precies goed lijken te zijn om leven mogelijk te maken.
Een iets andere zwaartekrachtwet en planeten zouden nooit om zonnen draaien. Een iets andere fijnstructuurconstante en de sterren waren nooit gaan branden. "Het heelal is zoals Goudlokjes pap: precies goed, niet te heet en niet te koud," aldus Davies.
The Goldilocks Enigma is een verkenning van mogelijke verklaringen voor dat opmerkelijke gegeven. Is het heelal voor ons gemaakt?
Een populair idee is het zogeheten antropische principe: als wij er zijn om erover na te denken, moet het heelal zo in elkaar steken dat er te leven is. Dat klinkt haast triviaal. Maar volgens Davies is de schepping zelfs zo precies afgesteld op leven, dat er waarschijnlijk toch meer aan de hand is.
Geen God, want daar gelooft Davies niet (meer) in. Maar wel moderne natuurkunde, waar tegenwoordig sprake is van een 'multiversum': vele parallelle heelallen met steeds andere wetten en parameters.
In dat geval zou ons heelal een mensvriendelijke oase kunnen zijn van plaatselijke natuurwetten en parameters in een verder bar en levenloos heelal. Dat maakt het toeval van het vriendelijke heelal minder, omdat er dus niet maar één realiteit bestaat, maar vele.
Een andere mogelijkheid: natuurwetten die aansturen op intelligent leven dat die wetten doorgrondt, heeft volgens hem de voorkeur. Een zichzelf uitleggend heelal.
De lezer, verzekert Davies, is niet de enige die het duizelt. Fysici en kosmologen zijn er ook niet uit. Geen troost, dus, dit boek. Maar wel fascinerend.
terug naar het antropisch principe
terug naar het weblog
^