betekenis van Grieks 'nous' en Latijn 'mens'
Het Oudgriekse woord 'nous' (νοῦς) wordt vertaald met: geest, intellect, verstand, rede of bewustzijn, verwijzend naar een hoogste, bijna goddelijke vorm van denken, inzicht en intellectuele intuïtie, zoals geïntroduceerd door de filosoof Anaxagoras, die het zag als de scheppende kracht achter de kosmos, maar ook als het vermogen in de mens om tot abstracte kennis te komen.
Belangrijkste betekenissen en nuances:
Intellect/verstand: het vermogen tot diep en helder denken, in tegenstelling tot lager denken.
Goddelijke vonk: bij Anaxagoras is nous de kosmische intelligentie die de chaos ordent en alles in beweging zet, een soort opperste 'geest'.
Intuïtie/inzicht: een plotseling, direct begrijpen van denkbeelden, als een goddelijke ingeving.
Plato en Aristoteles: zij gebruikten het ook om het menselijke vermogen te beschrijven om boven het zintuiglijke uit te stijgen en universele waarheden te kennen.
Samengevat: Het is een sleutelbegrip in de Griekse filosofie, dat zowel het kosmische, scheppende beginsel als het hoogste menselijke denkvermogen aanduidt.
Het Latijnse woord 'mens' betekent geest, verstand, intellect of denkwijze.
Het is de wortel van veel Nederlandse en Engelse woorden die met denken te maken hebben, zoals 'mentaal' en 'dementie', en is verwant aan de Indo-Europese stam voor denken of meten. Het is belangrijk om 'mens' niet te verwarren met 'homo', wat het Latijnse 'mens' heeft de betekenis van 'wezen' of 'persoon' (man of vrouw).
Mens (genitief: mentis): geest, intellect, verstand, ziel, karakter.
Homo (genitief: hominis): mens (als soort/persoon), man, persoon.
Voorbeelden van afgeleide woorden: mentaliteit, dementie, manifestatie (uit het Latijn).
terug naar de woordenlijst M
terug naar het weblog
^